Sin categoría – Page 7 – Paraguái Ñe'ẽnguéra Sãmbyhyha

Guana ñe’ẽ rekotee ag̃aguáva ojehechaukákuri <em>Libroferia CAPEL</em> 2024-pe

Guana ñe’ẽ rekotee ag̃aguáva ojehechaukákuri Libroferia CAPEL 2024-pe

Posted on 06/03/2024

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha (PÑS) ohechaukákuri hembiapo hérava «Una década de revitalización de la lengua guaná».

Temimoĩmby rérape oñe’ẽkuri Carmen Rossana Bogado de Orué, Ypykuéra Ñe’ẽ Ñeñongatu ha Ñemoasãi moakãharapavẽ; Librofería CAPEL 2024-pe, koty guasu Carlos Schauman-pe.

Ko tembiapo rupive oñemyasãi mbykymi Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha rembiapo guana ñe’ẽ rehehápe, oñemboguatáva pa ary pukukuépe.

Paraguáipe oĩ poteĩ ñe’ẽ oguepotáva. Umíva apytégui, guanahína pe ikangyvéva.

Feria Chacú Guarani-pe ojehechaukáta tembiapo ñe’ẽnguéra rehegua

Posted on 06/03/2024

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha ohechaukáta hembiapo ñe’ẽnguéra rehegua 24ha arandukachauka Chacú Guarani-pe.

Ko ararundy 6 jasyapýpe, 14 aravo guive oñembosako’íta ñomongeta ñe’ẽnguéra rehegua, Hotel Excelsior – Sala 2-pe.

Ñomongeta peteĩháme, hérava «Análisis de los hispanismos en el Diccionario de la lengua guaraní del Paraguay de la Academia de la lengua guaraní», oñepyrũta 14 aravo jave, omyakãta Arnaldo Casco Villalba, moakãharapavẽ.

Ambue mba’e ohesa’ỹijóta Carmen Rossana Bogado de Orué, moakãharapavẽ, tembiapo hérava «Documentación de las lenguas indígenas: Experiencias con lenguas manjúi, angaité y guaná».

Arandukachauka Chacú Guarani oipytyvõta tapicha paraguaigua ha pytaguávape, oúva Argentina-gui; ko tembiapo omomba’eguasu mokõivéva tetã rekotee ha omongakuaaseve editorial-kuéra tetãitápe.

Oñeñe’ẽme’ẽ Yhú Tavao ndive

Posted on 05/03/2024

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyhára kotýpe oñemoneĩ ñoñe’ẽme’ẽ jekupytyrã Yhú Tavao ndive.

Araapy, 5 jasyapýpe, Javier Viveros, sãmbyhyhára, ha Yhú Tavao mburuvicha, Arturo Rey Jara Espinoza, omoneĩ tembiapo joajurã.

Ko ñoñe’ẽme’ẽ rupive mokõivéva temimoĩmby oñopytyvõ ha oñomoirũta omboguatapotávo tembiapoita, aponde’a apopyrãnguéra, ikatukuaáva ou porã mokõive temimoĩmbýpe ha ojejapótava peteĩteĩ rembiapo tee ha hekoguata ryepýpe.

Tembiapoita oñemboguatáta Ñe’ẽnguéra Ñeñangareko Rendavore, amba’apótava PÑS ndive; omyasãivo tavao rembiapo español ha guarani ñe’ẽme.

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha ohechaukáta tembiapo guana ñe’ẽ rehegua

Posted on 05/03/2024

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha oipepirũ maymávape tembiapo rechaukaha hérava: «Una década de revitalización de la Lengua guaná».

Arange ha aravo: 5 jasyapy, 18 aravo jave.

Tenda: kotyguasu Carlos Schauman (Centro de Convenciones Mariscal), Libroferia CAPEL 2024 ryepýpe.

Ko tembiapo ohechaukáta tembiapo oñemboguatáva, oñemoingove ha oñemombaretejeývo guana ñe’ẽ; ha ambue tembiapo ojejapómava hese pa ary pukukuépe.

Ojehechauka tendakuéra réra guaraníme <em>Libroferia CAPEL</em> 2024-pe

Ojehechauka tendakuéra réra guaraníme Libroferia CAPEL 2024-pe

Posted on 05/03/2024

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha ohechaukákuri Libroferia-pe tembiapo tendakuéra réra guaraníme rehegua. Arnaldo Casco, moakãharapavẽ, oñe’ẽ tembiapo rehe hérava: «Estudio sobre la toponimia en lengua guaraní del Paraguay».

Ko tembiapo ojejapo 04 jasyapýpe, kotyguasu Carlos Schauman-pe, 18 aravo jave.

Tembiapo oñemyasãiva ojeporekapaitékuri tendakuéra héra guaraníva Paraguáipe taha’e tavao, ysyry ha ambueve. Upéichante avei, ohesa’ỹijo téra jehai porãrã, Guarani Ñe’ẽ Rerekuapavẽ achegetýpe.

Tendakuéra réra oñeguenohẽ kuatiaita Dirección del Servicio Geográfico Militar mba’égui.

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha tembiapo rupive ojeikuaa oĩha 3945 tendakuéra héra guaraníva; umíva apytépe 2723 (69 %) guaranietépe; 1166 (30 %) español ha guaraníme; 36 (0,91 %) katu oiporu guarani ha ypykuéra ñe’ẽ; 7 (0,17 %) oĩ guarani ha pytagua ñe’ẽ; ha 13 (0,32 %) guaraní ha mokõi tetã hetave ambue ñe’ẽ.

Umi 3945 tendakuéra réra apytégui oiporúva guarani, 3103 (79 %) ojehai pyahu Guarani Ñe’ẽ Rerekuapavẽ achegetýpe.

Oñepyrũma 27-ha Libroferia CAPEL 2024

Posted on 29/02/2024

Ko 29 jasykõime, 19:00 aravo jave, Cámara Paraguaya del Libro omoñepyrũ 27-ha Libroferia 2024.

PÑS sãmbyhyhára, Javier Viveros, oĩkuri upépe, heta ambue mburuvicha, haihára ha maymáva oykéva tembiapo ndive.

Libroferia ojejapo Centro de Convenciones Mariscal-pe ha oñemboguatáta 10 jasyapy peve.

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha ohechauka hembiapotee ko aranduka jehechuaka guasúpe stand rupive ha avei publicaciones científica térã ñomongeta Paraguái ñe’ẽita rehegua rupive.

Sãmbyhyhára oñe’ẽ ñomongetajerépe

Posted on 23/02/2024

Karai Javier Viveros, Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyhára, oñe’ẽkuri ñomongetajerépe hérava «La importancia de la lengua materna y su rol socializador en la infancia indígena».

Ko tembiapo ombosako’i aty Paraguái rérape õiva UNESCO renondépe, Paris távape oikóva, ha ojejapo 22 jasykõi 2024-ramo.

Ko ñomongetajere virtual oñepyrũ 11 aravo jave Paraguáipe, ñepyrũrã kuñakarai Nancy Ovelar, tetãpareha UNESCO-pe, omomaitei ñepyrũ opavavévape. Uperire, sãmbyhyhára Viveros oñe’ẽ oñepyrũ ha omomba’eguasu ñe’ẽ ypy omombaretégui tekopy ha upéichante avei oipytyvõgui oñembohasa hag̃ua tekoha arandupy, avei ombojoaju ha ombojekupytýgui ogapy, mbo’ehao ha tekoha, ko’ýte omomba’eguasúvo ñe’ẽ ypy tuichamba’eha mitã ypykuérava ñemongakuaápe.

Delicia Villagra ha Celeste Escobar oñe’ẽ avei ñomongetajerépe.

Mbohapyvéva ombohovái porandukuéra ypykuéra ñe’ẽ rehegua.

Sãmbyhyhára Viveros, Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhára, he’ijey Paraguáipe oñangareko ha omotenondéta avaitéva reko ha iñe’ẽnguéra.

Guarani Ñe’ẽ Rerekuapavẽ ko’ág̃a guive imoakãhára pyahu

Posted on 22/02/2024

Guarani Ñe’ẽ Rerekuapavẽ (GÑR) amandaje oikova’ekue 21 jasykõime, ojeiporavo imoakãharakuéra pyahurã, oisãmbyhýtava ko temimoĩmby 2024 guive 2027 peve. Lista hérava Jepytaso Oñondivepa 2024-2027, omoĩva yta pyahurãramo terekuára Mauro Lugo-pe, ha’e upe ojeporavova’ekue oisãmbyhy hag̃ua tembiapoita ojegueroguatátava ko temimoĩmby guive.

Ha péicha, Mauro Lugo oĩta GÑR yta pyahúramo, ha omoirũta ichupe Tadeo Zarratea ytamirĩ peteĩháramo ha Alcibiades González Delvalle ytamirĩ mokoĩháramo. Pytyvõhapavẽramo oĩta Cristina Invernizzi.

Ambue mbohapeharakuéra oĩtava hendive: Mario Rubén Álvarez, Ñe’ẽmbojegua ha Ñe’ẽmoasãi Mohapeha; María Georgina González Morán, Tekoatyñe’ẽ ha Ñe’ẽkõi Mohapeha. María Gloria Pereira omotenondéta Ñe’ẽndy ha Ñe’ẽ Pyahukuéra Mohapeha; Juan Félix González, Ñe’ẽtekuaa ha Jehaikatu Mohapeha ha David Galeano omotenondéta Avañe’ẽ Ñepysyrõ ha Ñemyasãiha Mohapeha. Upéichante avei, Perla Álvarez omotenondéta Ñe’ẽpykuaa Mohapeha.

Tribunal electoral-pe, oĩva jeporavo oñemboguata hag̃ua tesãkã ha hekopeporã, oĩkuri Miguel Verón, Alberto Luna ha Almidio Aquino, oykekóva oñemba’apo hag̃ua ko jeporavo aja tekopotĩ ha tekojojápe, upéichante avei opaite mba’e Guarani Ñe’ẽ Rerekuapavẽ omoneĩvape.

Guarani Ñe’ẽ Rerekuapavẽ sãmbyhyharakuéra pyahu omoneĩjey ojepytaso ha omyasãitaha opaite mba’eporã ñe’ẽnguéra ha guarani ñe’ẽ arandukuaa rehegua, oñembosako’íva péicha ombohovái hag̃ua opaite mba’e pyahu ojuhútava ko mbohapy ary pukukue aja.

Tuicha Paraguái rembiaporã iñe’ẽnguéra ypy rérape

Posted on 21/02/2024

Ko árape 21 jasykõi, ára UNESCO guive ojegueromandu’aha ñe’ẽnguéra ypy yvy ape ári, ojuhu Paraguái Pokatuendápe tembiapovusu renondépe oñangarekova’erãhápe ha oipurúva hína tapichakuéra iñe’ẽ ypýramo.

UNESCO he’iháicha oñeñangarekóvo arandupy ha ñe’ẽnguéra rehe, ava’atyete ryepýpe, Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha guive romotenonde tembiapoita omombaretéva ñe’ẽnguéra tee, guarani ha castellano jepuru.

Upéicha avei tetã remimoĩmbyháicha poyhúpe roñangareko ñe’ẽnguéra rehe, romotenondévo derécho ñe’ẽnguéra rehegua oguerekóva opavave tapicha ñane retãme, ha romba’apo kane’õ’ỹre rombohapévo ñe’ẽnguéra ñeisãmbyhy omombaretéva tapichakuéra jeroike ha ñande ypykuéra ñe’ẽ jekuaauka, lengua de señas ha upéicha avei ambue tetãyguakuéra ñe’ẽ ojepurúva ñane retãme.

Hesakã porã oréve ore rembiapo: ñe’ẽnguéra ñane retãmegua rape’apo, rapereka ha ñeñangareko oñemboajévo upéicha oñeñangareko ha iñasãi opávave tendápe ñane retã tuichakue javeve, ha upeichakuévo akóinte Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha oñangareko ñe’ẽ ypykuéra rehe.

Ko árape ojegueromandu’ahápe ñe’ẽ ypykuéra yvy ape ári roñe’ẽme’ẽ jey roñangarekóvo ñe’ẽnguéra ha arandupy Paraguaigua, upéicha avei rojerure ava’atýpe ñamba’apo joaju hag̃ua ñañangareko ha ñamyasãivo ñane ñe’ẽ ypykuéra, jaikuaaukávo ha’eha itaju ku’i romomba’evéva ha roguerohorýva arandupy ryepýpe ñane retãme.

Poyhu ha ñemomba’e añete rupive añoite umi ñe’ẽnguéra oĩva ñane retãme rehe, ikatúta ñamoheñói ava’aty ijeroike ha hekojojáva, ñemoñare oúvape g̃uarã.

Jegueromandu’a Ñe’ẽ Ypy Ára Yvy Ape Ári heñói Bangladesh-pe ha oñemboaje Conferencia General Unesco-pegua 1999-pe ha iñasãi yvy ape ári, ary 2000 guive. Paraguáipe oñemomba’e oikuaaukágui ñeẽita jaguerekóva ha tekotevẽha ñañangareko.

Arete Guasu, Guarani retã ñe’ãme

Posted on 16/02/2024

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha guive ikatu kuri roñandu Arete Guasu guerovy’a, oikóva Guarani retãme, Paraguái, Bolivia ha Argentina ñe’ã mbytetépe.

Arete Guasu guerovy’a oĩva teko’ymáramo ñande ypykuéra apytépe ojekuaa pypukuvéva Bolivia, Argentina ha Paraguái ryepýpe.

Arete Guasu ningo guerovy’a ojekuaáva táva ypykuéra apytépe ha omoñepyrũva temitỹngue avati rehegua, ojekuaáva kaguy ñembosako’i oikóva umi árape ñemboy’u oñemohaguinopyréva ojapóva avatigui kuñanguéra távapegua ha oñemboy’úva vy’apópe vy’aguasu pukukue javeve.

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha, Ministerio de Tecnologías de la Información y la Comunicación (MITIC) ha Instituto Nacional del Audiovisual Paraguayo (INAP) oĩ kuri upe vy’aguasúpe. Upéicha avei Paraguái Ñe’ẽnguéra sãmbyhyhára, Javier Viveros, ha mba’apoharakuéra PÑSpegua, oĩ upe vy’aguasúpe oikova’ekue, irundy táva Guarani oĩva Chaco-pe: Santa Teresita, Macharety, San Agustín, Mariscal Estigarribia-pe, ha Yvopey Renda, Filadelfia vorépe.

Umi temimoĩmby ñane retãmegua oguereko kuri jehupytyvoirãramo ñe’ẽ ñeñongatu umi mba’e apopyre arandupy rehegua ohechaukávo ñe’ẽme’ẽ tetã rekuái guive oñemyasãi hag̃ua arandupy ha ñe’ẽngueraita ñane retãmegua.

Aratiku, ymaguare apopyre ojejapóva Arete mboyve, ha ombosako’íva tavayguakuérape Arete Guasúpe g̃uarã; tova’ra’anga’apo guive, kau’y ha angu’a ojoguáva mbotapu ñembosako’i, hyapúva arete jave, umi mba’e oregueroikéva arapy tekoyma guarépe ojehecharamo añete.

Avei kurusu ñembosako’i, jeroky ojapóva oñembohovara’angáva pe távape, omyenyhẽ ñembosa’y ha vy’apógui avakuéra ñe’ã, ha upekuévo oñemomba’eve ñe’ẽita, arandupy ha amyrỹi jehejapyre.

Ára mbohapyhápe rohechakuaa akã’ao puku ha apyte puku ñembosako’i ha vy’apópe roñongatu ore ñe’ãme sa’ykuéra oipurúva hikuái ohechaukáva tekove añete oguerekóva ñe’ẽnguéra mitarusukuéra apytépe.

Upekuévo roñomongeta avei kuri mbo’eharakuéra ypykuérava ndive, hikuái omombe’u oréve mba’eichaitépa oñemomba’eva’erã tembiapokuéra ñemoarandúpe g̃uarã oñemyasãi hag̃ua arandupy táva guaranipegua.

Orepy’arory ikatuhaguére roime tembiasa ijojaha’ỹvape ha rombopyahu oreñe’ẽme’ẽ romba’apóvo akóinte ñe’ẽnguéra ha arandupyeta ñane retãmegua ñemomba’e ha ñemyasãime.

!Toikove Arete Guasu, toikove ñe’ẽnguéra ha arandupyeta ñane retãme!

#TetãRekuái.