Category Archives: Marandu

Oñemoheñói aty ohembikuaarekátava Lengua de Señas Paraguaya

Posted on 06/06/2025

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha (PÑS), Tekombo’e ha Tembikuaa Motenondeha ñepytyvõ rupi (TTM), omoheñóikuri “Aty Ohembikuaarekáva Lengua de Señas Paraguaya” ojapo hag̃ua Léi 6530/20 he’íva “Ohechakuaáva Lengua de Señas Paraguaya”, ha umi akytã 39 ha 40 Tembiapoukapy omboguatáva 9274/23. Avei, TTM ha PÑS-gui oike avei ñe’ẽñeikũmbyhára ambue atygua, yvypóra ikatupyrýva Lengua de Señas-pe”, ha akytã 39 ha 40 Tembiapoukapyrãvẽ Omboguatáva 9274/23. Avei TTM ha PÑS oñondive, atýre ombojoaju avei umi ñe’ẽmoambuekuaahára ha ohendu’ỹva atyguasu, oĩhápe avei heta yvypóra ikatupyrýva Lengua de Señas Paraguaya-pe.

Iporã ñamombe’u, ko aty omba’apotaha Lengua de Señas Paraguaya (LSPy) jeporúre, signario digital jeporuve, oñemoinge hag̃ua ñe’ẽpyahu ha ñe’ẽ tovameg̃ua rehegua; avei ojapo hag̃ua tembiapo pyahu, jehechakuaa ha tembiasakue remiandu rehegua, ñeha’ã ha amandaje , ikatúva oñemohesakã, oñemombarete ha oñemyasãi Lengua de Señas Paraguaya ha ambue tembiapo ñemoherakuã, opa umi aty ikatupyryvéva ndive.

Ko aty oikókuri Salón Multiuso-pe, Tetã Ñoa’ẽngatu Sãmbyhyha Guasúpe (SND), ha oĩkuri avei Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha Sãmbyhyhára, Javier Viveros, ha Lengua de Señas Moakãhapavẽ Moakãhára, Celia Godoy ha mba’apohára hendive oĩva.

Tetã renonderãme, PÑS omombarete iñe’ẽme’ẽ yvypóra ohendu’ỹvape oipytyvõvo ha ohechakuaávo hekoitépe Lengua de Señas Paraguaya oiporu hag̃ua ñomongeta, tembiporuetéramo ha arandutýpe, he’iháicha Léi 4251/10 Ñe’ẽnguéra rehegua ha Léi 6530/20.

 

PÑS ojapo Mbo’esyry Katupyryverã Lengua de Señas rehegua UNE-pe

Posted on 06/06/2025

Ojejapo hag̃ua he’iháicha Léi 6530/20, omonei ha ohechakuaáva Lengua de Señas Paraguaya (lSPy) ojeporu hag̃ua ñomomarandurã tekombo’e ryepýpe, Arandupykuaaty Mbo’ehaovete Este-gua Tetã Mbo’ehaovusúpe (AMB-ETMB) ojapókuri Mbo’esyry Katupyryverã ko araapýpe “Lengua de Señas Paraguaya jeporu ha oñeha’arõva”

Ko tembiapo oikókuri Amandajekoty Ñakurutũme, oĩva ko temimoĩmbýpe ha omyakakuri mbo’ehára ha temimbo’ekuéra. Ojegueroguata aja ko tembiapo Lengua de Señas Moakaharapavẽ mba’apohára, Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyhapegua (PÑS) ohechauka mba’éichaoa ikatu ojeroike heta mba’e ñe’ẽ rupive, upéicha avei ohechauka mba’épa oñeha’arõ lengua de señas jeporu tekombo’e ryepýpe.

Ko’ãichagua tembiapo omombareteve ñe’ẽme’ẽ ojeguerekóva temimoimbyháicha ha avei ojeroikevévo yvypóra ohendu’ỹvape tekombo’e ryepýpe.

Lengua de Señas Jehekombo’e ypy ñemohu’ã

Posted on 05/06/2025

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha (PÑS), Lengua de Señas Moakãhapavẽ ha Mba’apoharakuéra Moakãrapu’ãrã Moakãhapavẽ rupive, omotenonde kuri “Lengua de Señas Paraguaya jehekombo’e ypy”, ojapova’ekue 40 mba’apohára. Ko tembiapo niko ombohovái Léi N.º 6530/20 ha Ipytyvõha Tembiapoukapy N.º 9274/23 he’iháicha, omba’apóva ojeroike hag̃ua Lengua de Señas Paraguaya (LSPy) mba’apohára oĩva remimoĩmby tetãmba’évape.

 Lengua de Señas Paraguaya niko peteĩ ñe’ẽ hovameg̃uarekóva, oguerekóva ijehegui iñe’ẽryru ha iñe’ẽndy, oiporúva hekópe umi ohendu’ỹva Paraguáipe. Ijehechakuaa tee —oĩva Léi N.º 6530/20 ha Ipytyvõha Tembiapoukapy N.º 9274/23 rupive— omokyre’ỹ ijeporu temimoĩmbýpe, tavayguakuéra ñangarekópe ha tetãygua jehekombo’épe.

 Ko mbo’epy ñemohu’ã oikókuri arapoteĩ 30 jasypo, Tetã Ñoa’ãngatu Sãmbyhyhápe (Secretaría Nacional de Deportes), omoirũkuri Ohendu’ỹva Mbo’ehao Peteĩha Paraguaigua moakãhára, Patricia Ortigoza.

Tetã renonderãme, PÑS omombarete iñe’ẽme’ẽ yvypóra ohendu’ỹvape oipytyvõvo ha ohechakuaávo hekoitépe Lengua de Señas Paraguaya oiporu hag̃ua ñomongeta, tembiporuetéramo ha arandutýpe, he’iháicha Léi 4251/10 Ñe’ẽnguéra rehegua ha Léi 6530/20.

Oñembosako’i AranduPy, Tembikuaareka Ñe’ẽ rehegua ha’evéva jeporavo mokõiha

Posted on 30/05/2025

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha (PÑS) guive oñemomarandu oikotaha Jopói AranduPy mokõiha, oiporavótava ñe’ẽ rapereka ha’evéva ary 2025-pe. Ko tembiapo rupive rohekaroína tetãyguára taikyre’ỹ ohai ha omyasãi hag̃ua kuaapy pyahu Paraguái rekojoparaeta ha ñe’ẽita rehegua, kóicha oñeñangareko ha oñemoherakuã hag̃ua ñane retã mba’erekopy porãita.

Ko aty oñemyasãitahápe ko AranduPy mokõiha oikóta ág̃a arapy 27 jasypo jave, 10:00 aravo ramo, Secretaría Nacional de Deportes kotyvusúpe. Ko atýpe ojehechaukáta avei aranduka AranduPy 2024, ombyatypaitéva ipype umi tembikuaareka ha’evéva ary 2024-peguare,

Ko arýpe, jopói AranduPy  oikuave’ẽ ha ome’ẽta 10 millón (₲ 10.000.000) upe ñe’ẽ rapereka ha’eve ha iporãvévape ha oñeme’ẽta avei jopói mokõiháramo 5 millón (₲ 5.000.000) upe opytávape mokõháme.

Roipepirũ maymave ohaise ha omog̃uahẽsévape artículo científico ohaíva  taha’e guarani térã castellano-pe, opaite mba’e  ñe’ẽ  rehegua ohaisévare, ohaiséramo ñane retã ñe’ẽtee rehe,  19 aty ypykuéra ñe’ẽ rehegua rehe, pytagua ñe’ẽ térã lengua de señas paraguaya rehe.

Ko tembikuaareka jeiporavo rupive roikuaauka temimoĩmbyháicha romba’apo ha roykeko mbaretetaha ñe’ẽ rapereka, koãichagua tembiapo sa’i ojehecha ha ojeguerojerágui ñane retãme, jepémo ñane retãme oĩ peteĩ yvotyty ñe’ẽita rehegua ikatúva ojehapykuerereka. Ko’ã kuaapy pyahu osẽva ko apopyrãgui oipytyvõta ojeguerojera hag̃ua  mba’epyahu ha  ompyendátava avei tetã rembiaporãite oñemboguatáva tetãyguára  derécho ñe’ẽ rehegua oñeñangareko ha oñemoañete hag̃ua.

Oñeikotevẽ ha ojejeruréva ko ary 2025-pe ikatúta ojejuhu PÑS ñandutiroguépe (www.spl.gov.py) ag̃a ararundy 27 jasypo guive. Umi tembiapo oñemog̃uahẽva’erã dgil@spl.gov.py ñandutiroguépe añónte ha upéva ojepysóta 26 jasyporundy 2025 peve.

¡Iporãva’erã peike ko tembikuarekápe ha tapemog̃uahẽ pende haipyre oñondivepa jajapo hag̃ua tekoaty opavavépe ogueroikéva, oporombohekojoja ha omomba’eguasúva ñane retã ñe’ẽita.

PÑS oĩkuri atyguasu inclusión digital oñemyasãihápe

Posted on 30/05/2025

Aceptación Universal Ára (UA Day) ñemomorã ryepýpe, Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha oĩkuri atyguasu NIC Paraguay ombosako’iva’ekuépe, kóva rupive oñemongu’ese internet ogueroikéva opavavépe, opavave tapicha ijakuaahápe oñemboyke’ỹre ichupekuéra iñe’ẽ oiporúva rupi, térã ihaipy térã iñandutiveve oiporúvare.  PÑS rérape oĩkuri karai Arnaldo Casco, Ñe’ẽnguéra Rapereka Moakãhárapavẽ, he’íva upépe tuichamba’eha ñe’ẽnguéra jeroike tembiporu digital-pe.

Upéichante avei, PÑS moakãhára Tecnologías de la Información y Comunicación-pegua, Moisés Olmedo oñe’ẽ mba’épa ogueru hendive ko’ã sistema compatible,  nombre de dominio internacionalizado (IDN) ñemboguata ha umi ñandutirogue heta ñe’ẽmegua, ha imandu’a avei PÑS rembiapo rehe ha mba’éichapa oikeve ohóvo tembiporupyahúpe.

Ko Aceptación Universal ha’ehína tembiapoguasu arapýre ojepysóva ha ohekáva opavave sistema digital tomoneĩ ha toiporu hekopete ko’ã nombre de dominio ha umi ñandutirogue opáichagua ñe’ẽme térã jehaipýpe, ogueroikévo avei achegety ndaha’éiva latino ha caracteres ojepyso ha iñasãiva.  Ko tembiapo oipytyvõta hekojoja hag̃ua ñe’ẽnguéra ko’ã tembiporupyahúpe ha upekuévo avei hetave tekove’aty toike ha toiporuve internet hekopete.

PÑS guive, rome’ẽjey jey ore ñe’ẽ romba’apotaha yvypóra derécho ñe’ẽ rehegua oñemysãi ha oñeñangareko hag̃ua opaite mba’épe ha opaite mba’erã, ko’ápe oike avei ko’ã tembiporupyahu ha romomba’eguasu ko’ãichagua aty omyasãi ha omombaretéva ñane retã ñe’ẽita ko ára digital-pe.

PÑS mba’apoharakuéra og̃uahẽkuri Asociación de Sordos Coronel Oviedo-gua rendápe oñemombarete hag̃ua Léi Lengua de Señas rehegua

Posted on 30/05/2025

Lengua de Señas Moakãhapavẽ mba’apohára, oĩva Paraguái Ñe’enguéra Sãmbyhyha ryepýpe og̃uahẽkuri Asociación de Personas Sordas Coronel Oviedo-gua (ASORCO) rógape, upépe omog̃uahẽ ichupekuéra imburuvicha guasu karai Freddy Martínez ha ambue tapicha ko atýpegua.

Ko ñembyatypy aja oñe’ẽ mba’éichapa oñemombareteva’erã ko’ã tapicha ohendu’ỹva derécho iñe’ẽ rehegua ha upéichante avei mba’éichapa oñemboguatáta Léi 6530/20 “ Lengua de Señas Paraguaya rehegua” ha Decreto Reglamentario  hesegua Ppy  9274/23 umi tetã remimoĩmby ha ha’e’ỹva rupi avei. Upéichante avei, oñeñemongeta  pe signario digital bilingüe lengua de señas rehegua oñemoneĩ ha oñemboho’ove hag̃ua ha oñemopyenda tembiaporape ojeguerojera hag̃ua ñe’ẽ rapereka oipytyvõtava lengua de señas ojehecha ha oñemopyenda porãve hag̃ua Paraguáipe.

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha ko’ã tembiapo ogueroguatáva rupive ohechauka akóinte ojepytasoha ko’ã aty ñane retãygua oĩhápe tapicha ohendu’ỹva ykére, oipytyvõvo ichupekuéra ani hag̃ua oñemboyke, tohupyty marandu ha tojegueroike ichupekuéra tetã rembiapo kuave’ẽmbýpe ha upéicha avei tojeiporu hekopete ko lengua de señas.

 

PÑS ombokatupyry UNVES mba’apoharakuérape mba’éichapa oiporuva’erã Lengua de Señas Paraguaya

Posted on 30/05/2025

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha (PÑS) Lengua de Señas Moakãhapavẽ rupive ombosako’íkuri peteĩ aty oñembohérava “Taller de Estrategias de Comunicación en Lengua de Señas Paraguaya para la Atención de Personas Sordas” oikova’ekue Universidad Nacional de Villarrica del Espíritu Santo (UNVES) rógape.

Ko atýpe oĩkuri mburuvicha, mbo’ehára ha mba’apoharakuéra ko mbo’ehaovusupegua, oñembokatupyryva’ekue mba’éichapa ikatukuaa oiporu Lengua de Señas Paraguaya (LSPy) ha upéicha oñemongetakuaa hag̃ua umi tapicha ohendu’ỹva ndive oñemboyke’ỹre mavavépe iñe’ẽ oiporúva rupi.

Ko ñembokatupyrýpe oĩkuri avei kuñakarai Carmen Rotela, Asociación de Personas Sordas Villarrica-ygua mburuvicha, ha’e rupive ojeikuaauka avei m´ba’e mba’épa umi tapicha ko atygua derécho iñe’ẽ rehegua.

Ko ñembyatýpe avei ojeikuaauka ha oñemombe’u umi apoukapy ha mbojojahakuéra, taha’e Léi 4251/10 “Ñe’ẽnguéra rehegua”, Léi 6530/20, “Omopyenda añetéva Lengua de Señas Tetã Ñe’ẽteéramo”, Tembiapoukapy hesegua Ppy 9274/23, omohendáva mba’éichapa oñemboguata ha oñeñangarekova’erã.

PÑS oikuaauka ojepytasoha omboguata hag̃ua tembiapoita omoañetéva mayma ñe’ẽ Paraguáipegua tojeporu, toñemombarete ha toñemomba’eguasu, ko’ýte umi omotenonde ha omoañetéva ko’ã tapicha ohendu’ỹva derécho iñe’ẽ rehegua oñondivepa oñemomba’eguasu hag̃ua ichupekuéra oñemboyke’ỹre avavépe.

Guairá tavusuo ombosako’i aty oñembokatupyty hag̃ua Lengua de Señas Paraguayas-pe

Posted on 30/05/2025

Tetã rembiaporãite maymavépe ogueroikéva ryepýpe, oñembosako’íkuri peteĩ aty hérava “Estrategias de Comunicación en Lengua de Señas para la Atención de Personas Sordas” Guairá tavusuópe.

Ko atýpe oĩkuri mburuvichakuéra ha mba’apohára ko temimoĩmbýpegua ohecharamo ha omomba’eguasuva’ekue mba’éichapa ikatu oñemoarandu ha oñemongeta ambue tapicha ndive Lengua de Señas Paraguaya (LSPy)-pe. Ko ñembokatupyry omyakãkuri Lengua de Señas Moakãhapavẽ mba’apohára, Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyhára ryepýpegua.

Ko ñembyaty aja, ojeikuaauka avei umi apoukapy ha mbojojahakuéra omoañetéva yvypóra derécho ñe’ẽ rehegua, umíva apytépe ojejuhu Léi Ppy 4251/10 Ñe’ẽnguéra rehegua, Léi Ppy 6530/20, “Omopyenda añetéva Lengua de Señas Tetã Ñe’ẽteéramo”, Tembiapoukapy hesegua Ppy 9274/23, omohendáva mba’éichapa oñemboguatava’erã.

PÑS ombyaty marandu ñe’ẽ rehegua aldea Dos Palmas-pe, Comunidad El Estribo ryepýpe

Posted on 30/05/2025

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyhára (PÑS), Ypykuéra Ñe’ẽ Ñeñongatu ha Ñemyasãi Moakãhapavẽ rupive, ohapykuerereka ha ombyatýkuri marandu ñe’ẽ rehegua aldea Dos Palmas-pe, oĩva Comunidad El Estribo ryepýpe. Ko tembiapo oñemboguata Decenio Internacional de las Lenguas Indígenas 2022–2032 ryepýpe, UNESCO omyakãva.

Ko tembiapo aja, PÑS mba’apoharakuéra ombyaty marandu ko’ág̃agua omombe’úva mba’éichapa ojeporu, mba’éichapa oñembohasa ñemoñarépe ha mba’eichaitépa oikove ko’ág̃aramo ypykuéra ñe’ẽ ko atýpe. Ko tembiapo oipytyvõta oñemboguata hag̃ua tetã rembiaporãite ñe’ẽ rehegua oñembohekoporãva ha ombohováiva ypykuéra aty remikotevẽ.

Ko tembiapo oñemboguata PÑS rembiapotee ryepýpe oñemombarete, oñemoingovejey ha oñemysãi hag̃ua ypykuéra ñe’ẽ, ohechakuaa ha omomba’eguasúvo kóicha ko’ã ñe’ẽ oikeha Paraguái mba’erekopy ñe’e rehegua ryepýpe.

Ko tembiapo rupive, Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha ohechaukajey akóinte omba’apotaha ko’ã aty ndive, omokyre’ỹvo ikatu hag̃uáicha ypykuéra ñe’ẽ tojehechakuaa, tojeiporu ha toñemomba’eguasu tetã pukukue opaite mba’épe ha opaite mba’erã.

Colonia Independencia tavao omombarete tetãyguára ñeñangareko ñemboyke’ỹme Lengua de Señas ñembo’e rupive

Posted on 30/05/2025

Colonia Independencia tavaópe ojejapókuri peteĩ aty oñembohérava “Estrategias de Comunicación en Lengua de Señas Paraguaya”, tavao mba’apohára oñatendéva tetãyguára rehe ha mbohapy supervisión tekombo’eregua rérape oúvape g̃uarã.

Ko aty omyakãkuri mba’apohára Lengua de Señas Moakãhapavẽmegua, Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha ryepýpegua, oporohekombo’eva’ekue mba’éichapa ikatu mba’apoharaháicha oñeñatende porãve tapicha ohendu’ỹvare ha upéicha ani hag̃ua oñemboyke avavépe.

Ko aty aja, ojeikuaauka avei mba’épa he’i ha mba’épa ojerure Léi Ppy 6530/20 omoañetéva Lengua de Señas, ha’éva umi tapicha ohendu’ỹva ñe’ẽ tee ha ojeikuaauka avei Decreto Reglamentario hesegua Ppy 9274/23, omohendáva mba’éichapa ojeiporuva’erã ko Léi, omokyre’ỹvo yvypóra ko atygua derécho ñe’ẽ rehegua oguerekóva.