Monthly Archives: September 2024

PÑS mba’apoharakuéra oipytyvõ ñe’ẽasaháramo umi juez Corte IDH-gua oikũmby hag̃ua ypykuéra ñe’ẽ

Posted on 20/09/2024

Mokõi mba’apohára Paraguái Ñe’ẽnguéra Sambyhyhápegua (PÑS) oipytyvõ ñe’ẽasaháramo umi juez ouva’ekue ohesa’ỹijo hag̃ua mbohapy ypykuéra aty oikóva Chaco paraguayo-pe, Corte Interamericana de Derechos Humanos rérape, ko tembiapo rupive tuicha oñeipytyvõ ichupekuéra oñoikũmby ha ojokupyty hag̃ua umi ypykuéra ndive.

Rosana Bogado de Orué, Ypykuéra Ñe’ẽ Ñeñongatu ha Ñemyasãi Moakãharapavẽ ha  Ramón Barboza, Ypykuéra Ñe’ẽ  Ñeñongatu Mbohapehára, ohókuri PÑS rérape, karai sãmbyhyhára ojerovia ha ojerure rupi ichupekuéra oho hag̃ua oipytyvõ ko’ã aty tetã ambuegua ha umi ypykuéra aty Yakye Axa, Sawhoyamaxa, ha Xákmok Kásek oñoikũmby hag̃ua ha upéicha tosẽporãmbaite tembiapo omboguatáva hikuái.

Ko’ã mokõi mba’apohára ombohasa guaranígui castellánome, ha upéichante avei castellánogui guaraníme, ko’ã mba’apohára rembiapo tuichaitereimba’e oipytyvõgui umi ypykuéra oñe’ẽ hag̃ua iñe’ẽ teépe ha umi tetã ambuegua oñe’ẽvo avei ha’ekuéra oikũmbykuaa hag̃ua.

Ko’ã tapicha tetã ambuegua omyakã Corte IDH vicepresidente, ha’ehína karai juez Rodrigo Mudrovitsch oúva ñane retãme ojesareko ha ohesa’ỹijo hag̃ua ko’ã ypykuéra aty Chaco-pegua, 16 jasyporundy guive, 19 jasyporundy peve, ko tembiapo rupive ojehechakuaase oñemoañetépa Sentencias Internacionales (CICS) ojeruréva ko’ã ypykuéra atýpe g̃uarã.

Moakãharapavẽ Rosana Bogado omomba’eguasu ha ohechakuaa oñeñangareko ha oñemoañeteva’erãha ko’ã guarani ñe’ẽ puruhára derécho ñe’ẽ rehegua, he’i avei tuichamba’e ko’ãva oñe’ẽramo upe ñe’ẽ ojepokuaavévape, katu ko’ápe ojehechakuaa guarani ha’eha upe ñe’ẽ ojeiporuréva ñemongetarã, hákatu ha’ekuéra ha’ehahína sanapana ha exent.

«Ñe’ẽasahára ningo omba’apova’erã ombojekupyty ha ombojoaju hag̃ua  mokõichagua marandu, mokõi tembiasa ha temimo’ã guaranigua, ha’éva ypykuéra mbohapy atýpegua ha upéichante avei umi karai tetã ambuegua oúva ko’ã tekohápe ohechakuaa hag̃ua oñemoañetépa ko sentencia rembipota», he’i jey.

 

Primera Escuela Paraguaya de Sordos rérapegua og̃uahẽkuri PÑS rógape

Posted on 17/09/2024

Ko pyharevépe, Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyhára, Javier Viveros rembiaporendápe og̃uahẽkuri Primera Escuela Paraguaya de Sordos Moakãhára, Lic. Patricia Ortigoza, ha mbo’eharakuéra Alba Benítez ha Soledad Talavera.

Ko ñembyatypy oñembosako’i Tapicha Ohendu’ỹva Yvy’ape Ari Arapokõindy ryepýpe, ñe’ẽmbyrã “Señas que comunican. La lengua de señas es un derecho. Sumate” ryepýpe.

PÑS rérape oĩkuri kuñakarai Zulma Trinidad, Departamento de Planificación, Promoción y registro de Intérpretes de Lengua de Señas-pegua ,karai Pablo Salinas,  PÑS Pytyvõharapavẽ, karai Alcibiades Britez Mba’apohára Moakãrapu’ãrã Moakãhára ha Laureano Lezcano, Temimoĩ Rekome’ẽmby  Moakãhára.

Ko atýpe oñeñe’ẽ avei oñemomba’eguasu ha ojehayhukava’erãha ko’ã tapicha ohendu’ỹva rekove, avei iñe’ẽ ha iñarandupy ha upéichante avei, maymave tetãyguára tojeroike ha tomba’apo oykeko hag̃ua ko’ã tapichápe ojeroike ha ija hag̃ua avei tekoatýpe opavavéicha.

Editorial Alianza ome’ẽ PÑS-pe ñe’ẽryru tomarãho rehegua

Posted on 17/09/2024

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyhára, karai Javier Viveros-pe oñeme’ẽ ko araapýpe 30 aranduka umi mokõi tomo oguerekóva «Atybícha akylío bebyrpe», kóva ha’ehína ñe’ẽryru tomarãho ñe’ẽ rehegua, oguerekóva ñe’ẽndy Guillermo Sequera ha Rodolfo Ñutwyt Frete ombyaty ha oñongatuva’ekue. Ko’ã ñe’eryru omog̃uahẽ Editorial En Alianza, ha jasypa jave oñeme’ẽta ko’ãva umi tomarãho atýpe oiporu hag̃ua ko tembiporu porãite.

Kuñakarai Carmen da Costa de Galeano, editorial En Alianza moakãhára, ha umi proyecto interinstitucional gerente, karai Eduardo Gómez Fleytas, omog̃uahẽ ko árape jopópiramo PÑS sãmbyhyhárape ko’ã ñe’ẽryru, karai sãmbyhyhára oaguyjeme’ẽ ichupekuéra ko’ã mba’e porãite ojapóvare, kóva oipytyvõta rupi ypykuéra ñe’ẽ ha arandupy iñasãive hag̃ua.

Iporã ojeikuaa Editorial En Alianza oykeko mbareteha oúvo oñembokuatia  hag̃ua heta aranduka ypykuéra ñe’ẽ rehegua; ko’ãva apytépe ojejuhu ñe’ẽryru qom ñe’ẽmegua oñembokuatia ramóva, tembiapoguasu PÑS omoirũva’ekue ha ojeikuaauka potaitémava opavavépe.

PÑS oikuave’ẽ iñandutiroguépe heta ñe’ẽryru ha ambue tembiporu ñe’ẽ rehegua

Posted on 17/09/2024

PÑS oikuave’ẽ iñandutiroguépe heta ñe’ẽryru ha ambue tembiporu ñe’ẽ rehegua

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha (PÑS), omba’apo kyre’ỹvo omyasãi ha omoherakuã hag̃ua opaite ñe’ẽ ojejporúva ñane retãme, omog̃uahẽ maymave pópe 11 ñe’ẽryru ogueroikéva ypykuéra ñe’ẽ, upéichante avei guarani ha castellano paraguayo rehegua. Ko’ã tembiporu ñe’ẽ rehegua ikatukuaa ojehecha ojehepyme’ẽ’ỹre mba’evete ojeikéramo https://spl.gov.py/diccionarios/ ñandutiroguépe.

Ojeguereko umi ñe’ẽryru peteĩ ñe’ẽmegua taha’e castellano paraguayo rehegua, ombosako’iva Academia Paraguaya de la Lengua Española (APARLE), ha guaranímegua Guarani Ñe’ẽ Rerekuapavẽ (GÑR) ombosako’iva’ekue.

Ko marandurendápe ojejuhu avei ñe’ẽryru nivaclé, ogueraháva avei ñe’ẽ castellano ha guarani ijykére; upéichante avei ñe’ẽryru manjui rehegua, iñe’ẽasa castellano ha guarani reheve.

Ojeguereko avei ñe’ẽryru ayoreo-español ha peteĩvape upe ayoreo oñembojoaju guaraní, castellano ha portugués ndive. Oĩ avei peteĩ ñe’ẽryru guaná-castellano-guaraní; kóva ko tembiapo ha’e upe ojehecharamovéva ha’erupi ypykuéra ñe’ẽ ikangyve ha oguepotámava.Ojejuhu avei ñe’ẽryru ypykuéra aty qom mba’éva oĩva mbohapy ñe’ẽme: qom-castellano-guaraní; upéichante avei, ojejuhukuaa ñe’ẽryru mokõi ñe’ẽmegua enlhet-español; ha mbohapy ñe’ẽmegua pãi tavyterã-guaraní-español, ha ñe’ẽndy yshir-español.

Iporã ojeikuaa ko’ã ñe’ẽryru apytépe oĩha heta oguerekómaha app, ikatúva oñemboguejy celular-pe ojehepyme’ẽ’ỹre hese mba’evete. Ko’ã ñe’ẽryru oñembohasa digital-pe Mag. Gundolf Niebuhr ñepytyvõme, upévare PÑS guive roaguyjeme’ẽ ichupe hembiapo porãite rehe.

Ko’ã 11 ñe’ẽryru ojeguerekómava ñandutiroguépe ohechauka mba’éichapa oñemba’apo kyre’ỹ ojejúvo, ojejepytaso mbarete ñe’ẽnguéra rehe ha mba’éichapa umi academia, lingüista, mbo’ehára, mayma ñe’ẽ rayhuhára omba’apo; peteĩteĩme PÑS guive romog̃uahẽ avei ore aguyjeme’ẽ ha rohechakuaa hembiapoita, oñeñangareko ha oñemombarete hag̃ua ñane ñe’ẽita iporãmbajepéva.

Ikatu gueteri eñemboheraguapy reike hag̃ua programa de intercambio SUSI-pe, Estados Unidos-pe oikótava

Posted on 11/09/2024

Estados Unidos Embajada, oĩva Paraguáipe oipepirũ umi kuña oñemoarandúva mbo’ehaovusúpe taha’e afroparaguaya térã ypykuéra atýpegua oikesévape Programa de Intercambio SUSI-pe (Study of the U.S. Institutes), oñembosakoíva umi temimbo’e ha’evévape g̃uarã. Ko mbo’epyrã hecharamomby oikuave’ẽ peteĩ mbo’esyry mbyky oikótava 5 arapokõindy pukukue Estados Uidos retãme, ombojoajúva tekombo’e ha katupyry oñemyakã hag̃ua atykuéra.

Programa SUSI rehegua:

Instituto de Estudios Estadounidenses Estudiantes Líderes-pe g̃uarã oñembosako’i umi temimbo’e oikumby hag̃ua tembiasakue ha mba’éichapa umi kuña ha’éva líder Estados Unidos retãme oipytyvõ tetã remimoĩmbýpe. Upéichante avei, umi mbo’epy yképe, ko apopyrã ogueroike jeho ha ñeg̃uahẽ umi atýpe, ñembyaty umi tapicha lider-va ndive ha tembiapo arandupy reheguápe jeike, oñeikuave’evo umi tapichápe tembiasa ohecharamo ha imandu’a hag̃ua akóinte ohasava’ekue.

Ojehechakuaava’erã Ko Apopyrã rehegua:

Ipukúta: 5 arapokõindy

Araka’épa: 11 jasyteĩ, 15 jasykõi meve, 2025 arýpe

Mávapé g̃uarãpa: Kuña mbo’ehaovusúpe oñemoarandúva taha’e afroparaguaya térã ypykuéra atygua, oguerekóva 18 ary guive, 25 ary peve.

Oñeikotevẽva: Taha’e temimbo’e mbo’ehaovusugua ko’ág̃aite ojehekombo’éva, tohechauka ikatupyryha aty ñemoakãme ha taha’e afrodescendiente térã ypykuéra atygua.

Araka’e pevépa eñemboheraguapykuaa:

Umi tapicha oikeséva ikatu oñemboheraguapy arateĩ 22 jasyporundy 2024 mboyve, 23:59 aravo peve.

Mba’éichapa reikekuaa:

Reike hag̃ua Programa SUSI-pe, umi tapicha omyanyhẽva’erã peteĩ formulario oĩva: https://bit.ly/ConvocatoriaSUSI-2025 ñandutiroguépe. Tekotevẽ rehesa’ỹijopaite umi mba’e ojeruréva ha tereguerekopaite um mba’e ojejeruréva jeiporavorã.

Reikuaasevéramo:

Oiméramo nahesakãmbái ndéve ko apopyrã, umi mba’e ojejeruréva ha mba’éichapa ikatu eñemboheraguapy reike hag̃ua ikatukuaa reike EducationParaguay@state.gov ñandutiroguépe.

PÑS oikuaauka ojepytaso mbareteha tembiaposakã rehehápe, ohupytývo 100% umi tembiapo ojapova’erã Léi P^py 5282/14 tetã marandu ha temimoĩmby rembiaposakã ojerureháicha.